Polimer Bitümlü Örtüler ile Etkili Su Yalıtımı

Bitüm, dünyada bilinen en eski ve kullanımı en yaygın yapı malzemelerinden biridir. Fosil esaslı bitüm bileşen ve asfaltın inşaatlarda kullanımı Avrupa’da 18. Yüzyıla kadar dayanmaktadır. Günümüzde Polimer modifiyeli bitümlü örtüler dökme bitümün yerini çoktan almış durumda ve su yalıtım sektörünün yaklaşık %70 ‘ine hizmet vermektedir. Belli standartlarda üretilen ve uygulama prensipleri olan bu yalıtım malzemesinin inşaat sektörüne neler kattığını, neden tercih edildiğini, avantajlarını ve uygulamada nelere dikkat etmemiz gerektiğini bu yazımızda değerlendireceğiz.

Ülkemizde İnşaat Sektörü

Dünyada inşaat sektörü hızla büyümektedir. Ülkemizde lokomotif sektörlerin başında gelen inşaat sektörü 250 yan sektöre can vermektedir. İstanbul İnşaatçılar Derneği’nin (İNDER) son yıllarda yaptığı araştırmaya göre inşaat sektörü, malzeme sanayisinden mimarlığa, mühendislikten teknik müşavirliğe kadar birçok alanı içinde barındırmakta.

Demir, alçı, elektrik malzemesi, yalıtım, kombi, perde, cam, mobilya, plastik malzemeler, boya gibi 250 civarında yan sektörü doğruda ve dolaylı olarak ilgilendiriyor. Sektörün doğrudan istihdamı 1,8 milyon, yan sektörlerle birlikte istihdam 6 milyon kişiyi aşıyor ve GSYH’deki payı %35. Bu da gösteriyor ki İnşaat, sanayi üretiminin vazgeçilmez bir parçası ve her geçen yıl artan nüfusa dayalı ihtiyaçlarla birlikte büyümekte.

Polimer Bitümlü Örtü Nedir?

İnşaat sektörü denildiğinde aklımıza gelen köprü, otoyol, fabrika, ev, ofis, barajlar, enerji santralleri gibi çok geniş bir çeşitlilik aklımıza gelir. Yaşamız da bizim için bu denli önemli olan yapıların olmazsa olmazı su yalıtımıdır. Deprem güvenliği için su yalıtımının önemi önceki yazılarımızda değinmiştik. Polimer Bitümlü örtüler nedir sorumuzun cevabını vermeye buradan başlayabiliriz.

Polimer bitümlü örtüler sektöre temel olarak iki tip ile ayrılır ve talep edilir. Bunlar APP ve SBS polimer katkılı su yalıtım örtüleridir. Her iki polimerde bitüm ile modifiye edilerek nihai ürün oluşturulur. APP katkılı örtüler ısıya daha dayanıklı ve az genleşirken, SBS katkılı örtüler soğuğa daha dayanıklı ve elastiktir. İhtiyaca göre farklı kalınlık ve çekme-kopma mukavemetleri ile üretilir ve yine ihtiyaca göre çift kat veya tek kat kullanılır.

Hangi Tip örtüye İhtiyacımız Olduğunu Nasıl Tayin ederiz?

Belki de kurum, yatırımcı ve teknik personelin en zorlandığı konu, doğru yalıtım malzemesinin ne olduğudur. Burada dikkat edilmesi gereken hususlardan bahsedeceğiz. Bir viyadükte asfalt altı su yalıtımı yaparken önceliğimiz ısıya karşı direnç ve boyutsal kararlılık olmalıdır. Burada APP modifiyeli, delinme ve yırtılmalara karşı dayanıklı polyester keçe taşıyıcılı bir örtüyü tek kat kullanmamız gerekir. Eğer soğuk bir bölgede yapımızın temel ya da teras çatı yalıtımını yapacak isek elastikiyeti yüksek, SBS katkılı örtüleri çift kat kullanmamız gerekir.

Yine kullanılacak örtü UV ışınlarına maruz kalacak yani son kat kaplama olacak ise üzeri mineral ya da Alüminyum kaplı bitümlü örtüleri kullanmamız gerekir. Polimer bitümlü örtülerin imalatı, üreticiler tarafından belli standartlara uygun yapılır ve inşaatın niteliğine göre firmalardan destek alınması faydalı olacaktır.

Bitümlü Örtü Standartları Nelerdir?

Bitümlü örtüler ülkemizde belli standartlara göre üretilir. Kalınlık, soğukta bükülme, çekme-kopma, akma, hidrostatik basınç dayanımı gibi değerler bu standartlara göre tayin edilir. Ayrıca uygulama standardı tarifi en yaygın kullanılan yalıtım malzemesidir. Sevki yapılan bitümlü örtüler fabrikadan belli bir kanlıkta ve formda sahaya ulaşır ve uygulamadan bağımsız sabit bir kalınlık ve görünüm sunar. Yani likit yalıtım malzemeleri gibi yerinde kalınlığı tayin edilmez ve formu değişmez.

Binalarımızın temel-perde gibi toprak ile temas eden yüzeylerinde TS EN 13969 standardı aranır iken çatı-eğimli teras gibi alanlarda TS EN 13707 standardı aranmalıdır. Beton köprü tabliyeleri ve viyadüklerde ise TS EN 14695 standardı bizim kılavuzumuz olur. Eritme kaynağı ile birleştirilerek kullanılan, polimer bitümlü örtüler TS 11758-2 uygulama standardı tüm bitümlü polimer örtülerin uygulama kılavuzudur ve nitelikli bir su yalıtımı için olmasa olmaz bilgileri içerir.

Neden Bitümlü Örtü ile Su Yalıtımı?

Bitümlü örtüler, polimerlerle modifiyedir ve içerisindeki taşıyıcılar ile birlikte su basıncına ve toprak altındaki çözeltilere dayanıklıdır, uzun yıllar özelliği bozulmadan yapıya hizmet eder. Standartlarda belirtildiği gibi belli özelliklerde imalatı yapılır ve uygulama şartları nettir. Başarı ile tamamlanmış en geniş referansa sahip bitümlü örtüler 400.000.000 m2 ‘ye yakın üretim kapasitesine ek geniş bayi ağı ile yalıtım sektörünün en kabul gören ve kendini ispatlamış yapı malzemesidir.

Bitümlü örtü pazarı zamanla kendini geliştirmeye devam etmekte ve sektöre yeni ürünler sunmaktadır. Temellerde betonun hidratasyon ısısı ile betona kendiliğinden yapışan Proof örtüler bunun en güzel örneği olarak gösterilebilir. Doğru uygulama ve malzeme seçimi ile bitümlü örtüler yapıların statik tasarımını yıllarca muhafaza etmesini sağlar ve konforlu, güvenli yaşam alanları sunar.

Temel Uygulama Kuralları?

TS EN 11758-2 de açıkça belirtilen kurallar var. Öncelikle bitümlü örtülerin uygulanacağı yüzey yeterli mukavemette ve tutunmayı engelleyecek kir, yağ ve tozdan arındırılmış olmalıdır. Bitümlü örtüler uygun tazyikte şaloma alevi ile uygulanır ve mala-silindir yardımı ile eritilerek birbirine yapıştırılır. Uygulama öncesi ekipmanlar kontrol edilmeli ve eksiksiz olmalıdır. Yüzeye uygun astar seçiminden sonra birinci kat ve ikinci kat örtüler şaşırtmalı, birbirine paralel şekilde eritilerek yapıştırılır. Yetersiz eritme zamanla örtülerin ek yerlerinin açmasına ya da boşluklardan su almasına neden olabilir.

Uygulama sırasında minimum hava sıcaklığı 5 °C altında olmamalıdır, bu sıcaklığın altında yüzeyde çiğ ya da buz oluşur bu da yalıtım malzemesinin yüzeye tutunmasını engeller. Yine bitümlü örtüler her zaman suyu taşıyan eğimli yüzeyin eğimine dik yönde ve eğimin başladığı noktadan yukarıya doğru tamamlanmalıdır. Ancak bu temel kurallara uyularak başarılı su yalıtımı sağlanabilir.

Sonuç olarak Bitümlü örtüler uzun ömürlü, güvenilir ve hızlı yalıtım sağlar. Dayanıklılığı ile uzun yıllar hizmet eder ve işletme maliyetlerini düşürür. Temelde çatıya mimari ve mühendislik yapılarının nerdeyse tamamında kendinin kanıtlamış, etkili su yalıtımı sağlar.

BTM adına Zeki AVAROĞLU | İnşaat Mühendisi